Het personeelstekort in de zorg is al jaren een nijpend probleem dat steeds groter lijkt te worden. De cijfers zijn zorgwekkend: 90% van de recruiters in de gezondheidszorg vindt de huidige wervingsmethodes niet effectief, 82% heeft moeite met het vinden van geschikte kandidaten en 72% verwacht dat de arbeidsmarktsituatie in de sector alleen maar zal verslechteren.
Maar hoe ervaren de mensen die dagelijks op de werkvloer staan dit tekort écht? Tijdens 'Tellent on Tour' spraken we verpleegkundige Rob Heebink, die al 18 jaar werkzaam is in de ouderenzorg in de Achterhoek, in een van onze webinars om dit vraagstuk eens van een andere kant te belichten. In een openhartig gesprek kregen we een kijkje in de passie en drijfveren van deze bevlogen zorgverlener.
Vraag 1: Van jonge leeftijd al wist je dat je in de zorg wilde werken, waar kwam die passie vandaan?
"Ik wilde eigenlijk eerst boer worden, maar toen ik een jaar of 10 was, stopte de boerderij bij ons. Tegen mijn moeder zei ik toen: 'Als ik geen biggetjes kan verzorgen, dan ga ik oude mensen helpen.' Mijn moeder zal zoiets hebben gezegd als: 'Ga maar lekker met duo's spelen', maar voor mij stond het vast: ik wilde ouderen helpen, het liefst zoveel mogelijk."
"Op mijn 14e mocht ik voor het eerst meelopen tijdens een snuffelstage bij mijn tante, die in de zorg werkte. Ik was meteen om. Ik zag die warmte, dat wederzijdse respect - dat vond ik zo mooi. Vanaf dat moment is die passie alleen maar gegroeid. Ik vond het werk vanaf dag één al fantastisch."
Benieuwd naar het hele gesprek? Bekijk hier de video.
Vraag 2: Je bent al 18 jaar werkzaam in de ouderenzorg. Hoe heb je de sector zien veranderen in die periode?
"Enorm. Je hebt nu te maken met allerlei processen en systemen die veel meer druk leggen op het werk. Er is een bepaalde marktwerking gecreëerd en het personeelstekort wordt een steeds groter probleem. Vroeger stond de liefde voor de ouderen voorop, daar ging het allemaal om. Maar naarmate ik ouder werd, kwam daar steeds meer bij en haalde dat de liefde een beetje weg. Ik dacht vaak: voor wie is dit systeem eigenlijk bedacht?"
"Ik was altijd kritisch: volgens mij wordt de bijzaak hoofdzaak en de hoofdzaak bijzaak. De kern waar het om draait - ouderen met puur liefde en respect benaderen - dreigt uit het oog verloren te raken door allerlei andere factoren. Hoeveel papiertjes en diploma's heb je ook nodig? Het gaat erom dat je iets kunt toevoegen aan het leven van een oudere in de laatste levensfase."
– "Volgens mij wordt de bijzaak hoofdzaak en de hoofdzaak bijzaak. De kern waar het om draait - ouderen met puur liefde en respect benaderen - dreigt uit het oog verloren te raken."
Vraag 3: Hoe kunnen we die menselijke kant van de zorg meer centraal zetten en het vak aantrekkelijker maken voor nieuw personeel?
"We moeten veel meer de verbinding zoeken met de gehele maatschappij. Niet alleen denken vanuit het perspectief van de zorgsector, maar veel breder: de ouderenzorg weer dichter bij de gemeenschap brengen. Betrek ouderen zelf bij wat voor soort zorgverlener ze graag over de vloer krijgen. Ga als recruiter letterlijk aan de keukentafel zitten bij verpleeghuisbewoners, om te horen wat voor hen écht belangrijk is in een nieuwe medewerker."
– "Ik hoop dat als een jongere van 13 of 14 zegt: 'Ik wil de zorg in', dat ouders trots zeggen: 'Geweldig dat je die eigenschappen hebt om voor mensen te zorgen!'"
"En kijk ook naar de jeugd. Als een jongere van 13 of 14 zegt: 'Ik wil de zorg in', hoop ik dat ouders trots zeggen: 'Geweldig dat je die eigenschappen hebt om voor mensen te zorgen!' In plaats van te reageren met: 'Dat betaalt niet zo goed, doe maar wat anders.' Uiteindelijk willen we allemaal met respect oud worden, dus we moeten die waardering al van jongs af aan meegeven."
"Het is ook belangrijk dat zorgorganisaties veel meer zichtbaar maken waar het vak écht om draait: de verhalen en de menselijke interacties. Deel die eerlijke momenten op sociale media, laat jongeren de puurste vorm van ouderen zien - met hun kwetsbaarheid maar ook hun humor. Zo wordt het veel concreter dan alleen het woord 'zorg'. Dat probeer ik zelf te doen met mijn vlog In de Zorg met Rob en mijn theaterstuk over ouder worden."
– "We moeten veel meer de verbinding zoeken met de gehele maatschappij. Niet alleen denken vanuit de zorgsector, maar de ouderenzorg weer dichter bij de gemeenschap brengen."
Vraag 4: Het woord 'personeelstekort' legt volgens jou te veel nadruk op wat er mis gaat. Hoe kijk jij hier tegenaan?
"Het woord tekort blijft de nadruk leggen op wat er ontbreekt. Ik denk dat we van dat woord af moeten, want het probleem ga je sowieso niet oplossen. De mensen zijn er gewoon niet, de cijfers laten dat duidelijk zien. We moeten het echt van een heel andere kant benaderen."
"Het is tijd om van de zorgsector naar een zorgcultuur te gaan. Laten we vooral kijken naar hoe we de kwaliteit van leven en de menselijke waardigheid voor ouderen kunnen behouden. Dan komen we vanzelf uit bij de verbinding tussen alle lagen van de samenleving: dat de buurman zijn buurvrouw helpt waar ze kan, dat jongeren opgroeien met het idee dat ze later voor hun ouders zullen zorgen. Zo'n cultuuromslag, daar zit de sleutel."
– "Het woord tekort blijft de nadruk leggen op wat er ontbreekt. Ik denk dat we van dat woord af moeten, want het probleem ga je sowieso niet oplossen."
Vraag 5: Is er genoeg verbinding tussen de mensen aan de HR-kant en de zorgverleners?
"Ik denk dat het wel altijd beter nog kan. Het zou heel interessant zijn om als je dan zo'n profielschets maakt voor een nieuwe medewerker, met vijf, zes ouderen aan tafel te gaan zitten en twee, drie zorgprofessionals erbij. Ga met hen in gesprek over wat voor hen belangrijke eigenschappen zijn in iemand die voor hen gaat zorgen. Want uiteindelijk zoek je iemand voor de ouderen, daar begint het.
Door echt het gesprek aan te gaan met de ouderen zelf en de zorgverleners die al die ervaring hebben, kom je veel dichter bij de kern van wat je nodig hebt in een nieuwe collega. In plaats van dat beslissingen alleen aan de tekentafel worden genomen op basis van statistieken, moet je draagvlak creëren bij degenen voor wie je iemand zoekt. Alleen dan weet je écht wat er gevraagd wordt en voorkom je dat er achteraf geconcludeerd wordt dat de "oplossing" niet de juiste was."
Vraag 6: Je werk als vlogger en theatermaker lijkt een manier om dat bewustwordingsproces op gang te brengen. Kun je daar meer over vertellen?
"Zeker, met mijn vlog In de Zorg met Rob probeer ik het echte gezicht van de ouderenzorg te laten zien. Niet de ziekte of het zorgproces, maar gewoon wie die mensen zijn: Even geen zorgvrager, maar een vader, moeder, opa of oma met een eigen verhaal. Door die belevenissen te delen, hoop ik mensen meer betrokken te krijgen bij de medemens achter de zorg."
"Daarnaast heb ik een theaterstuk geschreven, getiteld 'Een Beetje Vroeger is de Toekomst'. Daarin neem ik het publiek mee in mijn reis door de ouderenzorg, van mijn eerste vakantiebaantje tot het bijwonen van stervensprocessen. Het is een voorstelling vol humor, maar ook confronterend: het laat je nadenken over hoe jij ooit oud wil worden. Mijn droom is om hiermee langs theaters te gaan en zo bij zoveel mogelijk mensen dat bewustwordingsproces op gang te brengen."
Vraag 7: Waar en wanneer is je theatervoorstelling?
‘’De voorstelling is nu nog alleen besloten te boeken voor bedrijven en instellingen in de zorg. Maar mijn grote droom is om op den duur ook in het theater te kunnen staan en zo een breed publiek bewust te maken van hoe we in de toekomst oud willen worden. Want als we daar nu al over nadenken, kunnen we er met z'n allen aan werken.
Organisaties kunnen de voorstelling boeken via mijn website www.inzorgmetrob.nl. Als het aan mij ligt, komt er zeker een tournee in de openbare theaters!"
Het personeelstekort in de zorg vereist een cultuuromslag
Het personeelstekort in de zorg is een complex vraagstuk dat werkelijk een cultuuromslag vereist, stelt Rob Heebink. Niet langer zouden we het alleen vanuit het perspectief van de zorgsector moeten bekijken, maar breder: als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de hele samenleving. Want uiteindelijk willen we allemaal mensen om ons heen die met liefde en respect voor ons zorgen als we ouder worden.
Door al van jongs af aan dat besef mee te geven, door de ouderenzorg tastbaarder te maken voor een jonge generatie en door ouderen zélf meer te betrekken bij de zoektocht naar nieuwe zorgprofessionals, kunnen we hopelijk weer wat van die menselijke factor terugbrengen. En misschien moeten we dan ook eens het woord 'personeelstekort' laten vallen, stelt Heebink: "Dat blijft de nadruk leggen op wat er ontbreekt. Laten we het in plaats daarvan hebben over het creëren van een echte zorgcultuur in Nederland, waarin iedere generatie zijn steentje bijdraagt." Het zal een fikse mentaliteitsverandering vereisen, maar als de afgelopen coronaperiode iets heeft geleerd is het wel dat zo'n omslag mogelijk is. De pandemie bracht de kern van de zorg weer even naar de voorgrond: het pure, menselijke contact tussen zorgverlener en zorgvrager. De vraag is nu hoe we die puurheid voorgoed kunnen laten terugkeren in de zorg.
De Tellent Healthcare Hub
Voor HR- en recruitmentprofessionals in de zorg is het van groot belang de uitdagingen zoals werkdruk en personeelstekorten goed aan te pakken. De Tellent Healthcare Hub biedt praktisch advies en diepgaande inzichten om je hierbij op weg te helpen naar een betere, gezondere werkomgeving. Zo vind je onder meer opnames van eerdere webinars over thema's als competentiegericht werven, de gehandicaptenzorg en de menselijke kant van het personeelstekort. Maar ook handige gidsen over waar je als zorgorganisatie nieuw toptalent kunt vinden en hoe je effectieve recruitmentmarketing inzet. Kortom, met de Healthcare Hub van Tellent haal je een schat aan bruikbare kennis en tools in huis voor een duurzame aanpak van de arbeidsmarktproblematiek in de zorg.
Recruitee by Tellent
Optimaliseer je recruitmentproces in de zorg met de geavanceerde ATS van Recruitee. Vind en behoud gemakkelijk de beste kandidaten, werk efficiënter samen met je team en bespaar kostbare tijd. Ontdek nu alle voordelen van Recruitee by Tellent.
